اعطای تسهیلات چالش مهم شرکت های دانش بنیان

شرکت‌های دانش‌بنیان، به عنوان مهمترین محرک‌های توسعه و نوآوری در اقتصادهای جهانی، نقش بسیار مهمی در پیشرفت صنایع و جوامع ایفاء می‌کنند. این شرکت‌ها، بر پایه دانش فنی و علمی عمیق، محصولات و خدمات نوآورانه ایجاد می‌کنند و به ارتقای سطح زندگی جامعه و رشد اقتصادی کمک می‌کنند. اما، توسعه و رشد یک شرکت دانش‌بنیان همواره نیازمند سرمایه‌گذاری بوده که این منابع مالی یا باید از سوی بانک های دولتی و خصوصی تامین شود و یا از سوی صندوق های مالی که البته با چالش‌های فراوانی نیز همراه است که یکی از این چالش ها نحوه بازگشت وام های دریافت شده از صندوق های خدمات مالی و اعتباری است.

این نکته حائز اهمیت است که اغلب صندوق های اعتباری در ایران از زیرمجموعه های نهادهای حاکمیتی هستند و هدف از تشکیل این صندوق ها حمایت از تولید داخل است که یا باید بودجه خود را از دولت و یا از نهادهایی مانند ستاد اجرائی فرمان امام و … دریافت کنند، ضمن آنکه وظیفه این صندوق ها کمک به شرکت های کوچک با تاکید بر شرکت های دانش بنیان است، اما متاسفانه آنچه اتفاق افتاده این است که این صندوق ها هم به دنبال کاسبی و کسب درآمد بیشتر هستند، به گونه ای که با ارائه تسهیلات به این شرکت ها از آنها سودهای کلانی دریافت می کنند و برخلاف آنچه که رهبری فرموده اند عمل می شود.

این در حالی است که تمامی کشورهای توسعه یافته در دنیا از سوی شرکت های کوچک و متوسط گسترش پیدا کرده اند که تامین کننده مایحتاج و قطعات شرکت های بزرگ هستند و زمانی که این شرکت ها به یک بلوغی رسیدند اغلب دست به صادرات می زنند تا تکنولوژی هایی که بدست آورده اند را به کشورهای دیگر هم صادر کنند و در نهایت تولید ناخالص کشورشان را بالا ببرند.

به عنوان مثال در کشور ما شرکت فولاد مبارکه اصفهان ۵۰ تا ۶۰ هزار پرسنل دارد که با این مجموعه تولیدات خود را انجام می دهد و ۴ تا ۵ هزار شرکت و مجموعه کوچک و متوسط سرویس دهنده فولاد مبارکه هستند.

در این شرکت فولادی به ازای هر یک نفر که داخل مجموعه مشغول فعالیت است ۱۵ نفر بیرون این مجموعه فعال هستند و در ارتباط با شرکت فولاد مبارکه قرار دارند و در برخی دیگر از صنایع این تعداد یک به ۲۰ و یا حتی بیشتر هم می رسد که البته این شرکت های کوچک و متوسط برای این مجموعه های بزرگ بسیار مهم هستند و تاکید رهبری هم بر روی شرکت های دانش بنیانی است که همین شرکت های کوچک و متوسط را تشکیل می دهند ضمن آنکه شرکت های کوچک و متوسط در اتحادیه اروپا تاثیر زیادی بر اقتصادشان دارند و ما نیز باید بر روی این مسئله حساس تر باشیم. زمانی که قطعات این شرکت های بزرگ بومی سازی شود و از واردات قطعات خارجی جلوگیری کنند تولید هم رونق پیدا می کند مانند همه دنیا که بانک های توسعه ای از تولیدات کشورشان حمایت می کنند در ایران نیز باید به این موضوع توجه بیشتری شود.

اما سوال اینجاست که آیا صندوق های مالی و اعتباری کشور ما نیز از تولیدات داخل حمایت می کنند و یا اینکه برای تولید داخل مشکل ساز شده اند؟

آنچه مسلم است، دریافت بودجه های چند همتی از سوی این صندوق ها باید در راستای گسترش تولید باشد نه با هدف دریافت سودهای ۴ تا ۷ درصدی که البته در برخی از این صندوق ها شاهد سودهای بالاتر از بانک ها و حتی تا ۴۸ درصد هم هستیم که برای نمونه می توان به صندوق ماشین سازی اشاره کرد.

این مسئله را نباید نادیده گرفت که برای توسعه کشور و حرکت در مسیر توسعه و افزایش تولید ناخالص داخلی راهی جز ارتقاء شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها در داخل این شرکت های کوچک و متوسط وجود ندارد ، البته اعتماد مردم برای خرید کالای ایرانی نیز بسیار مهم است اما متاسفانه باید گفت با وجود آنکه ماشین صنعتی بومی سازی می شود و خدمات پس از فروش هم دارد و قطعات آن نیز در داخل قابل دسترس است و ارزانتر از کالای خارجی هم تمام می شود، باز هم شاهد واردات همین دستگاه ها از خارج از کشور هستیم اما چرا شرکت ها باید ارز کشور را برای ماشین آلات چینی و یا دستگاه های دست دوم هدر دهند؟

یکی دیگر از مشکلاتی که در مورد شرکت های دانش بنیان وجود دارد این است که ۶۰ درصد شرکت های دانش بینان از زمان تولد تا زمان بهره برداری رو به نابودی می روند که آن هم به دلیل عدم حمایت از این شرکت ها است که باعث تعطیلی و بیکاری هزاران کارگری می شود که مستقیم و غیرمستقیم با این شرکت ها در ارتباط هستند این در حالی است که اگر خواستار پویایی و رشد در زیست بوم نوآوری و فناوری کشور هستیم باید بستری مناسب برای رشد این شرکت ها فراهم شود.