افزایش ایمنی و انگیزش کارکنان با استقرار نظام آراستگی(۵S)

معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه به همراه جمعی از مدیران ناحیه نورد سرد و رئیس نظام‌های مشارکتی و تحول با حضور در ناحیه نورد سرد از روند اجرایی و دستاوردهای پیاده‌سازی نظام آراستگی (5S) در این ناحیه بازدید کرد.

غلامرضا سلیمی معاون بهره‌برداری فولاد مبارکه با اشاره به اهمیت فرهنگ آراستگی در شرکت فولاد مبارکه و ضمن قدردانی از زحمات مدیران، تسهیل‌کنندگان و کارکنان که در عملیاتی ساختن این نظام در تمامی نواحی از جمله نورد سرد همت گماردند، بر اهمیت و نقش اجرایی مراحل نظام آراستگی در افزایش انگیزش کارکنان و کاهش حوادث در محیط کار تأکید کرد.

محل کار، محل زندگی کارکنان است

وی با بیان اینکه محل کار، محل زندگی کارکنان است، گفت: همان‌طور که به نظم و ترتیب و آراستگی محل زندگی با خانواده اهمیت می‌دهیم، در محل کار نیز که محل زندگی با همکاران است، باید تلاش کنیم محیطی آراسته و مرتب داشته باشیم.

معاون بهره‌برداری اظهار داشت: موضوع فرهنگ آراستگی همواره از باورها و تعهدات مدیران ارشد فولاد مبارکه بوده و این امر در بازدیدهایVIP نظام آراستگی (5S) توسط مدیران نواحی نمایان است.

وی برنامه بازدیدهای اختصاص در این حوزه در ماه‌های آینده با حضور مدیران نواحی را مهم و بر انجام آن طبق برنامه از پیش تعیین‌شده تأکید کرد.

مژده میرعنایت، رئیس نظام‌های مشارکتی و تحول فولاد مبارکه نیز در تشریح تاریخچه این نظام با بیان مقدمه‌ای بر نظام آراستگی گفت:

سیستمی تحت عنوان 5S برای اولین بار بعد از جنگ جهانی دوم، در ژاپن شکل گرفت، ولی ایده اولیه این سیستم، ژاپنی نیست. ژاپنی‌ها با الگوبرداری از برخی صنایع آمریکایی و اروپایی و پس از توسعه و سیستماتیک ساختن آن، این سیستم را ارائه کردند.الگوهای اولیه‌ای که مورداستفاده ژاپنی‌ها قرار گرفت، شامل سه دسته از صنایع است:

دسته اول: صنایعی که رعایت بهداشت، تمیزی و نظم از زیرساخت‌های اساسی آن است، مانند صنایع بهداشتی و دارویی یا صنایع میکروالکترونیک که عموماً به محیطی تحت عنوان «اتاق تمیز» یا Clean room نیازمندند.

دسته دوم: سازمان‌های خدماتی مانند هتل‌ها، سوپرمارکت‌ها، کتابخانه‌ها و مراکز تفریحی که در آن‌ها مشتری با محیط سازمان تماس مستقیم و نزدیک دارد. حساسیت زیاد مشتریان این‌گونه از سازمان‌ها به تمیزی، نظم و سرعت پاسخ‌گویی به خواسته‌هایشان موجب می‌شود این سازمان‌ها برای بقا و رقابت، ناچار باشند اصول خاصی را رعایت کنند. به‌طورکلی در آمریکا رعایت این‌گونه از اصول (چه اجبار قانونی باشد و چه الزام عرفی و صنفی) در زمینه‌هایی که مرتبط با بهداشت و سلامتی انسان‌هاست، «خانه‌داری خوب» یا Good House Keeping نامیده می‌شود.

دسته سوم: سازمان‌های پیشرویی که به مباحثی مانند انسان، ماشین، انسان-کار و انسان-محیط توجه خاصی دارند و تلاش می‌کنند ارتباطی منطقی و سالم بین انسان، ماشین و کار پدید آورند.

از گذشته، آراستگی در بیشتر جوامع، ازجمله ایران ما، وجود داشته، اما نظام‌مند و روشمند نبوده است. اولین بار ژاپنی‌ها در سال 1985 نظام آراستگی را به‌صورت نظام‌مند معرفی کردند. فردی بنام سوزوکی در کتاب کایزن عملی، فصلی را به اصول نظام آراستگی به‌عنوان مبنایی برای بهره‌وری و کایزن اختصاص داد.

به گفته رئیس نظام‌های مشارکتی و تحول فولاد مبارکه ، نظام آراستگی 5S  سیستمی برای بهسازی و آراستگی در محیط است و تفاوتی نمی‌کند که این محیط، محیط کار باشد یا محیط خانه و یا حتی خودرو شخصی. به‌هرحال این نظام کمک می‌کند تا همواره محیطی آراسته داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه نظام آراستگی یا 5S شامل 5 مرحله است گفت: این پنج مرحله عبارت‌اند از: تفکیک ضروری از غیرضروری (Seiri)؛ مرتب کردن و مشخص کردن مکان هر وسیله‌ای (Seiton)؛ پاکیزه‌سازی (Seiso)؛ تدوین دستورالعمل‌ها و استانداردها برای حفظ و تداوم آراستگی و انضباط (Seiketsu)؛ فرهنگ‌سازی برای انجام عادت افراد به انجام صحیح کارها (Shitsuke).

میرعنایت در ادامه گفت : با توجه به توضیحات ارائه‌شده هر فرد باید این سه سؤال را از خود بپرسد: محیط کار من چگونه محیطی است؟ آیا من در یک محیط آشفته و شلوغ کار می‌کنم یا در محیطی آراسته و مرتب مشغول به کارم؟ آیا اصول نظام آراستگی را در مجموعه کاری خود رعایت می‌کنم؟

وی در تشریح تجربه فولاد مبارکه در حوزه نظام آراستگی افزود: اصول5S ابزارهای مؤثری برای کاهش ضایعات، بهبود کیفیت، بهبود کارایی، ارتقای ایمنی و ارتقای بهبود مستمر است؛ در همین راستا شرکت فولاد مبارکه با الگوگیری از شرکت‌های موفق و بزرگ جهان برای پیاده‌سازی نظام آراستگی5S تلاش کرده و این اقدام در کسب موفقیت‌های به‌دست‌آمده در سال‌های اخیر بسیار تأثیرگذار بوده است.

میرعنایت با بیان اینکه واحد استراتژی و تعالی سازمانی تسهیلگر فرایند آراستگی و برگزارکننده ارزیابی‌های دوره‌ای نظام آراستگی در شرکت است، گفت: مدیران ارشد شرکت با توجه به اهمیت آراستگی محیط در شرکت فولاد مبارکه به‌منظور اطمینان از پیاده‌سازی کامل و مناسب این نظام در نواحی، بازدیدهای vip نظام آراستگی 5S را به‌صورت ماهانه برگزار می‌کنند.

گفتنی است سه دوره ارزیابی نظام آراستگی در سال 1402 از نواحی تولیدی و پشتیبانی انجام‌شده که نتایج آن به مدیران نواحی و کارشناسان مربوطه جهت بررسی، بهره‌برداری و بهبود این فرایند ارجاع شده است.